Obieg wody w przyrodzie

Nie ma swojego początku ani końca. To proces składający się z wielu etapów, które następują jeden po drugim aż do przejścia pełnego cyklu, a następnie rozpoczęcie go na nowo. Odbywa się bez przerwy, a w różnych miejscach na Ziemi w tym samym czasie – zachodzi inny jego etap.

Cykl hydrologiczny – bo o nim tu mowa – opisuje ruch wody na i pod powierzchnią ziemi oraz jej występowanie we wszystkich stanach skupienia. Trwa nieprzerwanie od początku istnienia Ziemi i jest niezbędny do jej dalszego funkcjonowania.

Mały obieg wodny

Parowanie – dzięki energii słońca następuje parowanie. Mówi się tu przede wszystkim o największych zbiornikach wody na Ziemi jakimi są oceany pokrywające jej powierzchnię w 70% i stanowiące 97% całkowitych zasobów wody. Parowanie – w mniejszej objętości – następuje także z innych zbiorników wodnych, rzek czy też z powierzchni ziemi. Para wodna unosi się a następnie gromadzi w atmosferze.

Kondensacja – to kolejny proces zmiany pary wodnej w cząsteczki wody, dzięki któremu powstają chmury, mgły i mówimy o wilgotności powietrza.

Opad – cząsteczki wody w chmurze wiążąc się w większe krople osiągają masę umożliwiającą uwolnienie ich w formie opadu: deszczu, mżawki, śniegu czy gradu.

I na tym etapie zamyka się tzw. mały obieg hydrologiczny, ponieważ zebrany w odbiorniku opad – znowu paruje i następują kolejne procesy w tym obiegu.

fot. Cykl hydrologiczny (źródło – https://www.usgs.gov)

Duży obieg hydrologiczny

Natomiast duży obieg omawia oprócz wcześniej wymienionych etapów – pełny przebieg wody w przyrodzie – także ten na powierzchni oraz pod ziemią.

Lodowce – to ogromne ilości zmagazynowanej wody słodkiej w postaci lodu, który ulega także powolnemu topnieniu i tym samym wpływa na ruch wody w przyrodzie. Wg dostępnych badań – gdyby wszystkie lodowce stopiły się wówczas poziom wody w morzach i oceanach podniósłby się o kilkadziesiąt metrów.

Odpływ powierzchniowy – wody pochodzące z opadu, z topnienia śniegu czy lodu – przepływają po powierzchni ziemi do czasu dotarcia jej do odbiornika – czyli rzeki, strumienia, zbiornika wodnego czy ziemi.

Przepływ w rzece – to ruch wody w naturalnych korytach cieków i wraz z przepływem przemieszczanie się wody po powierzchni ziemi (choć nie tylko). Należy podkreślić, że przepływ ten jest zmienny – uzależniony przede wszystkim od opadu ale też od stopnia zasilania rzek z odpływu powierzchniowego i gruntowego a także od regulacji odpływu czy poboru wody z cieków.

Infiltracja – ruch wody z powierzchni ziemi do jej wnętrza. Część infiltrującej wody jest płytko posadowiona w ziemi i zasila lokalne rzeki, strumienie lub zbiorniki wodne a część infiltruje głęboko i dociera do wód podziemnych. Woda w gruncie pokonuje duże odległości i pozostaje w nim przez długi czas – do chwili uwolnienia jej w postaci źródeł lub zasilenia odległych rzek czy oceanów.

Transpiracja – to proces przenoszenia pary wodnej przez rośliny do atmosfery. Proces nie jest widoczny lecz bardzo ważny dla cyklu hydrologicznego. Cząsteczki wody poprzez system korzeniowy roślin docierają do liści i stąd maleńkimi porami są uwalniane – w ilościach zależnych od gatunku roślin, ruchów powietrza i temperatury otoczenia.